Het zal je maar gebeuren… hang je net lekker uitgetrimd in het water, voel je je ineens verstijven terwijl een golf van half verteerd voedsel zich een weg omhoog door je slokdarm baant. Inhouden is niet mogelijk, die zure brokken moeten eruit. De oppervlakte is te ver, dus het zal op diepte moeten gebeuren. Hoe doe je dat op een veilige manier, overgeven onder water?
Overgeven onder water
Overgeven kan veroorzaakt worden door verschillende zaken. Voor je lichaam is het een manier om de maag te legen en schadelijke of irriterende zaken kwijt te raken. Zoals wanneer je teveel hebt gegeten, teveel (alcohol) hebt gedronken, last hebt van voedselvergiftiging of net een slok zeewater hebt binnengekregen. Ook kan het een reactie zijn op omstandigheden die je lichaam slecht aankunnen, zoals bij zeeziekte, stress en migraine.
Braaksel bestaat uit maagzuur, speeksel en in meer of mindere mate verteerd voedsel en drinken. Hoe langer het geleden is dat je hebt gegeten, hoe vloeibaarder braaksel zal zijn. Heb je kort tevoren nog een maaltijd genuttigd, dan zal je tijdens het overgeven waarschijnlijk ook onverteerd voedsel zien.
Het voordeel van een keer overgeven is dat je je erna meestal een stuk beter voelt. Ook trekt het gegarandeerd allemaal leven aan en zijn een heleboel vissen je ineens heel erg dankbaar. Voor je buddy en andere duikers in de buurt kan het daarom een fraai schouwspel zijn. Voor jezelf is het echter waarschijnlijk een stuk minder prettig, want heel even kan je niks anders dan focussen op het kwijtraken van je maaginhoud. Het is ook potentieel gevaarlijk, omdat je je ademautomaat kunt kwijtraken of het raakt verstopt. Overgeven en misselijkheid kunnen daarnaast betekenen dat je wellicht ziek bent.
Vier-stappenplan
Mocht je onder water moeten overgeven, dan kun je het beste onderstaand stappenplan aanhouden.
- Stop en stabiliseer: Tijdens het overgeven heb je even geen oog voor je positie in het water, vaak verstijven mensen en kunnen even niks. Tijdens het braken houd je je adem in. Het is daarom van groot belang dat je niet stijgt. Stop daarom met verder duiken wanneer je voelt dat je moet braken en stabiliseer jezelf. Bijvoorbeeld door je buddy vast te houden, te zorgen voor een iets negatief drijfvermogen of houd je vast aan de bodem, een rots of een lijn.
- Zeker je ademautomaat: Het lijkt misschien voor de hand liggend om tijdens het braken de ademautomaat uit te doen, omdat je de boven water ook alles uit je mond zou halen. Wanneer je overgeeft tijdens het duiken, is het echter verstandig om de tweede trap in je mond te houden. De eerste reflex na braken is meestal inademen. Je wilt natuurlijk voorkomen dat je direct een sloot water binnen krijgt. Houd daarom je ademautomaat in je mond en houd deze met je hand vast. Hierdoor kun je ook makkelijke de waterloosknop gebruiken om eventueel vastzittende stukjes weg te blazen.
- Kots door je ademautomaat: Het is prima mogelijk om te kotsen door je ademautomaat. Het mondstuk en de uitlaatopeningen zijn groot genoeg. Mocht er toch iets blijven hangen, dan kan je altijd de waterloosknop gebruiken. Let dan wel op dat je je tong voor de opening houdt, zodat er niks achter in je keel geblazen wordt. Als je door je tweede trap overgeeft, kun je daarna ook meteen doorgaan met ademen.
- Evalueren, klaren, doorgaan: Ben je je maaltijd eenmaal kwijt, ga dan even na hoe jezelf en je apparatuur er aan toe is. Hoe voel je je, kun je verder duiken of moet je de duik afbreken? Soms is overgeven een opluchting, soms blijft het zieke gevoel nog even hangen. Wees eerlijk naar jezelf en stop met duiken als je je niet top voelt. Doet je ademautomaat het nog goed? Wissel eventueel naar je octopus en controleer je tweede trap. Spoel deze eventueel door de waterloosknop te gebruiken en de automaat een paar keer snel door het water heen en weer te halen. Eventueel kun je de octopus blijven gebruiken, maar als je normale tweede trap geen problemen heeft, kun je ook die weer pakken.
Schoonmaken na de duik
Eenmaal uit het water, neem dan even de tijd om de tweede trap waar je door gebraakt hebt goed schoon te maken. Betreft het een huurset? Wees dan eerlijk tegen het duikcentrum en laat weten dat je moest overgeven, zodat zij de automaat even echt goed kunnen reinigen.
Gaat het om je eigen automaat? Ook dan is het verstandig om de automaat goed te spoelen met zoet water en deze flink te soppen. Eventueel kun je een speciaal schoonmaakmiddel gebruiken en alles goed poetsen. Het kan daarnaast verstandig te zijn om ook het binnenwerk even na te kijken. Doe dit alleen zelf als je hiervoor getraind bent, ga niet zonder kennis van zaken sleutelen aan een ademautomaat (ook niet die van jezelf). Kun je dit niet? Dan kun je natuurlijk altijd nog een servicebeurt vragen aan je duikcentrum.
Wijze woorden
Jij bent degene die je lichaam het beste kent en je kunt zelf als geen ander inschatten of je voorafgaand aan een duik fit genoeg bent. Voel je je niet top? Misschien is het dan verstandig om een duik over te slaan. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor het plezier en de veiligheid van je buddy. Drink de avond voor een duik weinig tot geen alcohol en eet niet vlak voor je duik nog een zware maaltijd. Iedereen reageert daarnaast anders op een keer overgeven. De een kan direct er na weer met alles verder, de ander heeft het wat zwaarder. Luister goed naar je eigen lichaam.
Maar je kan nooit alles voorkomen, dus mocht je toch een keer onder water zitten en het niet meer kunnen inhouden, denk dan nog eens aan de vier bovenstaande stappen.
