De lente is begonnen en daarmee breekt voor veel dieren en organismen in de Waddenzee de paringstijd aan. Wanneer het zeewater de 10 graden bereikt, is dat voor de mossel hét teken om te gaan ‘kuitschieten’. Een vrouwelijke mossel kan wel een miljoen eitjes in een keer leggen. In het zeewater smelten deze vervolgens met de zaadcellen van de mannetjes en zo ontstaan na verloop van tijd minuscule mossellarfjes. Aan het eind van de zomer zijn de mosseltjes zo groot dat ze met het blote oog te zien zijn.

Vastklampen

Het leven van een jonge mossel gaat niet over rozen. In de Waddenzee ligger veel jagers op de loer. De minuscule zwevende mossellarfjes zweven in het zeewater en worden gegeten door vislarven, kwallen en schelpdieren. In de broedfase, als de mini-mosseltjes zijn neergedaald op de bodem, zijn ze voer voor garnalen en kleine krabben. Om elkaar te helpen overleven gaan ze daarom dicht bij elkaar liggen op een vaste ondergrond. Zo kunnen ze zich aan elkaar en aan hun harde ondergrond vastklampen en zijn ze bestand tegen een flinke golfslag.

Riffen van de Waddenzee

Mosselbanken zijn de ‘koraalriffen’ van de Waddenzee. Deze krachtige biobouwers trekken vissen, vogels en kleine organismen aan zoals garnalen, eidereenden, zilvermeeuwen en strandkrabben. Zo houden mosselbanken het getijde-ecosysteem veerkrachtig.

Afname mosselbanken

Door hevige stormen, actieve visserij in de jaren ’80 en het uitblijven van nieuwe mosselbroed zijn mosselbanken sterk in aantal afgenomen. Het NIOZ deed daarom binnen de Waddenfonds-projecten Waddensleutels en Mosselwad onderzoek naar het ontstaan en overleven van de mosselbanken. Uit onderzoek blijkt dat de exotische Japanse oester ook helpt bij het herstel van mosselbanken. Wanneer mosselen samen met Japanse oesters een rif vormen, hebben mosselen een grotere overlevingskans. In het oesterrif vinden ze beschutting tegen hun voornaamste vijanden. Ook de wijze waarop mosselen op de mosselbank gaan liggen en samen een patroon vormen, blijkt een functie te hebben. De zelforganisatie van deze schelpdieren blijkt een effectief mechanisme om voedsel te vergaren én elkaar te beschermen tegen stormen en getijdewisselingen.

De komende maanden publiceert het NIOZ in samenwerking met Ruben Smit een 10-delige educatieve filmreeks over de Waddenzee. Ruben Smit, maker van de Nieuwe Wildernis, legde het leven in de Waddenzee vast voor zijn nieuwe natuurfilm: ‘WAD; overleven op de grens van water en land‘, dit najaar in de bioscoop.