De mantisgarnaal staat bij velen bekend als een bijzonder en kleurig dier, dat met zijn tweede paar kaakpoten bliksemsnel kan toeslaan. De mantis lijkt hiermee erg op de bidsprinkhaan en het is dan ook niet verbazend dat hier om de orde van de bidsprinkhaankreeften (Stomatopoda) gaat. De meest kleurrijke soort is de Odontodactylus scyllarus, die in het Engels de peacock mantis shrimp wordt genoemd. Naast de bijzondere poten die speciaal ontwikkeld zijn om zeer harde slagen mee uit te delen, heeft de mantisgarnaal nog iets bijzonders: zijn ogen. Deze diersoort heeft een van de meest uitgebreid ontwikkelde visuele systemen die tot nu toe ontdekt zijn.
Bijzondere ogen
Wetenschappers ontdekten dat de mantisgarnaal een compleet nieuwe manier voor het zien van kleuren gebruiken. De mantis heeft twaalf verschillende types receptoren, die elk een verschillende golflengte kunnen detecteren. Mensen hebben bijvoorbeeld maar drie van dit soort receptoren, maar gebruiken dan wel weer hun hersenen om verschillende tinten te berekenen.
In een wetenschappelijk onderzoek trainden onderzoekers een wat mindere kleurrijke mantisgarnaal, de Haptosquilla trispinosa. Ze leerden de kreeftjes om te reageren op een specifieke golflengte door wat eten vast te maken aan een klein gekleurd lampje. De dieren kregen steeds de keuze tussen een bekende kleur en een nieuwe kleur. Terwijl de tweede kleur steeds meer in de buurt kwam van de kleur die eten betekende, konden de wetenschappers vaststellen wanneer de mantis geen onderscheid meer kon maken tussen de twee golflengtes.
Hoewel de mantisgarnaal individuele kleuren kan zien, zoals oranje en geel, zien alle variaties er voor hen hetzelfde uit. Ze kunnen pas een onderscheid zien als er een verschil is van minstens 25 nm (ter vergelijking: mensen kunnen 4 nm verschil al onderscheiden). De wetenschappers denken dan ook dat de dieren het accuraat kunnen identificeren van kleuren hebben ingeruild voor het snel kunnen detecteren van kleuren. Dit scheelt ze hersenkracht, omdat ze op deze manier snel onderscheid kunnen maken tussen vriend, vijand en prooi tussen het koraal. Overigens kunnen deze kreeften ook kleuren herkennen die wij niet zien, zoals infrarood en ultraviolet. Gave ogen, toch!
Bonusvideo
In deze video komt uitgebreid aan bod hoe een mantisgarnaal in een aquarium diverse krabben alle hoeken van de tank laat zien en ze stukje voor stukje uit elkaar slaat…
Featured image: Silke Baron / CC BY 2.0
